Bệnh đốm trắng trên tôm, nguyên nhân và cách xử lý

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 32oC.

Nguyên nhân tôm bị bệnh đốm trắng

Bệnh đốm trắng do virus gây hội chứng đốm trắng trên tôm (White Spot Syndrome Virus – WSSV) có acid nucleic là DNA, ký sinh trong nhân. Virus có độc lực rất mạnh, tấn công nhiều mô tế bào khác nhau, thường trên tế bào biểu mô da. Bệnh đốm trắng gây chết trên mọi giai đoạn phát triển từ ấu trùng đến tôm giống và tôm trưởng thành.

Mầm bệnh có trong tôm hoặc xâm nhập từ bên ngoài thông qua nguồn nước, các ký chủ trung gian. Khi lượng chất thải nuôi tôm nhiều, môi trường nuôi bị ô nhiễm hay thời tiết thay đổi, tôm bị yếu sẽ tạo điều kiện cho các loại virus bùng phát gây dịch bệnh cho tôm.

Bệnh thường phát triển khi thời tiết giao mùa.

Dấu hiệu tôm bị bệnh đốm trắng

Khi nhiễm bệnh, tôm có biểu hiện hoạt động kém, ăn nhiều đột ngột sau đó bỏ ăn, bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ.

Vỏ tôm có nhiều đốm trắng ở giáp đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và lan toàn thân. Đôi khi tôm cũng có dấu hiệu đỏ thân.

Khi các đốm trắng xuất hiện, sau 3 – 10 ngày tôm chết hàng loạt với tỷ lệ chết cao và nhanh.

Ở giai đoạn cấp tính, tôm nuôi chết rất nhanh (từ 80% trở lên) trong 1 – 5 ngày sau khi xuất hiện các dấu hiệu bệnh: bơi lội lờ đờ, ngừng ăn, hấp hối tập trung gần mặt nước quanh bờ ao, vỏ giáp đầu ngực lơi lỏng; Ngoại ký sinh bám đầy vỏ và mang; Ruột giữa màu trắng chạy dọc theo bụng ở ấu trùng và tôm giống nhiễm bệnh; Khi bóc tách vỏ giáp đầu ngực, soi dưới ánh sáng sẽ thấy các đốm trắng có đường kính 0,5 – 2 mm bên trong giáp đầu và đốt thứ 5 – 6. Đốm trắng có tâm trắng trong, bên ngoài trắng đục. Chậm đông máu.

Tôm có thể xuất hiện một trong các dấu hiệu bệnh lý cấp tính nhưng bệnh đốm trắng vẫn có thể tồn tại trong tôm không có bất kỳ dấu hiệu bệnh lý nào. Sự xuất hiện của các đốm trắng không phải lúc nào cũng có nghĩa là bệnh đang ở giai đoạn cuối.

Trong môi trường không gây căng thẳng, tôm nhiễm bệnh có đốm trắng có thể sống vô thời hạn. Tuy nhiên, nếu tôm vừa có đốm trắng vừa bị hôn mê, tôm đỏ thân, tụ tập xung quanh bờ ao hoặc giảm ăn nhanh thì tỷ lệ chết của tôm có thể rất cao trong vòng vài giờ đến vài ngày kể từ khi xuất hiện các dấu hiệu này.

Phòng bệnh đốm trắng trên tôm

Hiện, bệnh đốm trắng do virus gây ra trên tôm chưa có thuốc trị bệnh. Do đó, cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh là chủ yếu.

Người nuôi cần chọn tôm giống khỏe mạnh không mang mầm bệnh qua xét nghiệm bằng phương pháp PCR, mô bệnh học hoặc gây sốc bằng Formol.

Định kỳ xét nghiệm tôm nuôi để phát hiện chính xác, kịp thời, đặc biệt trong các giai đoạn tôm mẫn cảm với mầm bệnh.

Thực hiện tốt các biện pháp quản lý môi trường và cách ly các ao. Định kỳ dùng các chất diệt khuẩn để khử trùng môi trường nuôi và loại bỏ các cá thể bị bệnh ra khỏi đàn tôm.

Bảo vệ khu vực nuôi, tránh sự xâm nhập của các loại vật chủ trung gian mang mầm bệnh.

Chọn mùa vụ nuôi thích hợp, tránh thả tôm trong giai đoạn nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao.

Áp dụng các công nghệ nuôi thân thiện với môi trường để phòng, chống bệnh hiệu quả, đạt năng suất, sản lượng cao và đảm bảo chất lượng sản phẩm tôm nuôi.

Đặc biệt, trong quá trình nuôi tôm, cần chú ý đến việc duy trì ổn định môi trường nuôi bằng các biện pháp cơ học như quạt nước, sục khí đáy và xi phông đáy ao; các biện pháp hóa dược như bón vôi để duy trì pH, tăng độ kiềm; các biện pháp sinh học như dùng chế phẩm sinh học để cải tạo môi trường ao nuôi,…